De Nationale Enquête Arbeidsomstandigheden (NEA) van TNO en CBS vormt de basis voor deze bevindingen, die gepresenteerd werden in de week van de werkstress. De factsheet ‘Werkstress’ (pdf) die TNO publiceerde, is bedoeld om bewustzijn te creëren rondom werkstress, benadrukt de urgentie van het aanpakken van burn-out gerelateerde problemen. Echter, ondanks de alarmerende cijfers lijkt er een gevaarlijke trend te ontstaan in het maatschappelijk debat, waarin het bestaan van burn-out ter discussie wordt gesteld.

Statement NIP

Het Nederlands Instituut van Psychologen (NIP) trekt aan de bel met een krachtig statement. In dit statement benadrukt het NIP het belang van het erkennen van burn-out als een reëel en ernstig probleem. Het negeren van deze realiteit kan negatieve gevolgen hebben voor het welzijn van vele Nederlanders en bemoeilijkt preventie en behandeling.

Professionals die stellen dat burn-out niet bestaat focussen vaak op het individu, dat weerbaarder moet worden en zelf een te veel aan stress moet voorkomen. Volgens Maud van Aalderen en Wouter Vrooland, Registerpsychologen Arbeid & Gezondheid bij NIP, is het ontoereikend om de focus alleen op het individu te leggen. Terwijl het vergroten van weerbaarheid en stresspreventie belangrijk is, blijkt uit jarenlange praktijkervaring en wetenschappelijk onderzoek dat de werksituatie een cruciale rol speelt bij het voorkomen van langdurige uitval door stress. TNO onderstreept deze bevindingen met recente cijfers die opnieuw een stijging van burn-out gerelateerde klachten laten zien.

Kritische evaluatie van werkorganisatie 

Organisaties worden aangemoedigd om serieus werk te maken van het voorkomen van burn-outs. Elk geval van burn-out zou een signaal moeten zijn om de werkorganisatie kritisch te evalueren. Een belangrijke oorzaak van werkstress is werkdruk, een situatie waarin er een disbalans is tussen de eisen die het werk stelt, en de mogelijkheden die de medewerker heeft om aan die eisen te voldoen. In 2022 ervaart een derde van de werknemers hoge taakeisen, en 42% ervaart weinig autonomie in het werk.

Het statement van het NIP biedt vier concrete handvatten voor organisaties om het risico op burn-out te verminderen:

1. Durf te reflecteren: Organisaties moeten kritisch naar hun interne processen en werkomgeving kijken.
2. Medewerkers moeten hulpbronnen kunnen aanboren: Werknemers moeten toegang hebben tot de benodigde ondersteuning en middelen om effectief met stress om te gaan.
3. Zorg voor een psychosociaal veilige werkomgeving: Organisaties dienen te zorgen voor een werkomgeving waarin medewerkers zich veilig voelen, zowel fysiek als mentaal.
4. Het werkt niet zonder leidinggevenden: Leidinggevenden spelen een cruciale rol in het creëren van een gezonde werkomgeving en moeten bewust zijn van hun impact op het welzijn van werknemers.

De hoogleraren Arbeids- en Organisatiepsychologie prof. dr. A.B. Bakker (Erasmus University Rotterdam), prof. dr. E. Demerouti (Eindhoven University of Technology) en em. prof. dr. W.B. Schaufeli (Utrecht University) hebben aan dit statement bijgedragen.

NIP standpunt burn-out 2023 met voetnoten.pdf

Veiligheid op de werkvloer

Naast werkstress als gevolg van hoge taakeisen en gebrek aan autonomie, benadrukt de factsheet van TNO ook de rol van ongewenst gedrag en conflicten op het werk als oorzaken van werkstress. Het belang van psychologische veiligheid op de werkvloer wordt benadrukt als een essentiële factor in het verminderen van werkstress. Gelukkig ervaren de meeste werknemers (98%) sociale steun van collega’s en kunnen de meeste werknemers lastige kwesties naar voren brengen (69%) en gemakkelijk om hulp vragen (79%). Daarnaast geeft 60% aan dat het niet erg is om fouten te maken. Deze cijfers wijzen er echter ook op dat voor sommige werknemers de sociale veiligheid (nog) niet op orde is. Om werkstress terug te dringen is het van belang dat ook de sociale veiligheid op de werkvloer blijvend aandacht krijgt.

Kortom, het is hoog tijd voor organisaties om serieus werk te maken van het voorkomen van burn-outs door de werksituatie kritisch onder de loep te nemen en de handvatten van het NIP toe te passen. Alleen door samen te werken aan een gezonde werkomgeving kunnen we de groeiende burn-out epidemie in Nederland het hoofd bieden.

Bron: tno.nl

MEER LEZEN OVER BURN-OUT? 

‘Met een echte burn-out moet je in de gespecialiseerde ggz terechtkunnen’