Een goede therapeutische relatie is essentieel voor optimale symptoomreductie. Wat kan een behandelaar van patiënten met een depressie doen om de therapeutische relatie al bij de start van de behandeling te optimaliseren?
De afgelopen decennia zijn er voor depressie verschillende effectieve behandelmethoden ontwikkeld. Volgens de richtlijnen kan worden gekozen uit vier effectieve behandelingen: cognitieve gedragstherapie (CGT), gedragsactivatie (GA), interpersoonlijke therapie (IPT) en kortdurende psychoanalytische psychotherapie (KPP).2
In grote onderzoeksgroepen blijken de effectgroottes van deze interventies nagenoeg gelijk, kennelijk is de gekozen behandeling niet de enige variabele die het verschil maakt.3 In veel studies, waaronder meta-analyses en gerandomiseerde vergelijkende effectstudies, is dan ook beschreven dat een goede therapeutische relatie essentieel is voor maximale symptoomreductie.1 Uit een van die studies – een recente, gerandomiseerde en gecontroleerde effectstudie (RCT) naar depressie – blijkt bijvoorbeeld dat de kwaliteit van de therapeutische relatie ‘matig sterk’ samenhangt met de afname van depressieve klachten; dat ging op voor CGT en voor kortdurende psychoanalytische, steun gevende psychotherapie (KPSP). Deze samenhang bleek het sterkst na vier sessies, en een vroege vermindering van depressieve klachten (in de eerste twee behandelsessies) was niet voorspellend voor hoe patiënten de therapeutische relatie na die twee sessies beoordeelden.5 Met andere woorden: hoe patiënten de kwaliteit van de therapeutische relatie ervoeren, voorspelde in hoge mate de afname van hun depressieve klachten. Volgens Reefhuis e.a. (2019) zou de therapeutische relatie daarom al vroeg in de behandeling moeten worden gemonitord, voor een optimale symptoomreductie.5
Hoewel er in CGT van oudsher relatief weinig aandacht is voor de therapeutische relatie, is ook binnen CGT sprake van een toenemende interesse voor het onderwerp.6 Zo gaf Judith Beck – president van
