De polyvagaaltheorie, ontwikkeld door de neurofysioloog Stephen Porges, heeft betrekking op het autonome zenuwstelsel van sociale wezens.¹Volgens Porges heeft het parasympatische zenuwstelsel een nervus vagus, of zwervende zenuw, met twee takken: de ventrale vagus die actief is onder veilige omstandigheden, en de dorsale vagus die inschakelt als de situatie als onveilig of levensbedreigend wordt waargenomen. Daarmee is onderscheid te maken tussen twee inactieve toestanden: een ontspannen, sociaal betrokken toestand die rust en verbinding biedt en een stilgevallen, schijndood-toestand die wordt ingeschakeld voor overleving. Om zich te kunnen ontwikkelen moet een mens voldoende veiligheid ervaren. In de vroege ontwikkeling ontstaat dat gevoel van veiligheid door coregulatie met een verzorger, waardoor myelinisatie van de ventrale vagus wordt bevorderd.²

Bij onveiligheid treden er beschermingsreacties op; in eerste instantie sympathische hyperarousal (vechten, vluchten en bevriezen) en als dat niet werkt met dorsale hypoarousal, als uiterste overlevingsreactie. Ieder mens ontwikkelt op basis van zijn ervaringen unieke ‘neuroceptie’: een subcorticale inschatting van veiligheid en gevaar.