Volgens schattingen hebben zo’n drie miljoen Nederlanders last van chronische pijn. Hierdoor ervaren veel van hen psychische klachten zoals somberheid, angst, eenzaamheid en stress. Somberheid omdat ze niet meer kunnen leven hoe ze graag willen leven, angst omdat ze bang zijn dat een ziekte terugkomt, eenzaamheid omdat ze zich geïsoleerd voelen en stress omdat ze zich machteloos voelen ten aanzien van de pijn. Als psycholoog bij een pijnpoli zie ik mensen met migraine, clusterhoofdpijn, rug- of nekpijn en soms ook mensen bij wie de pijn steeds op een andere plek van het lichaam opduikt. In groepstherapie gaan we aan de slag met de psychische klachten. Daarbij is het soms lastig uit te leggen welke rol ons brein speelt bij het ontstaan of in stand houden van pijn. Bij hoofdpijnklachten kunnen mensen zich daar nog wel iets bij voorstellen. Ze weten bijvoorbeeld dat perfectionisme, moeilijk grenzen aangeven of een negatief zelfbeeld daarbij een rol kunnen spelen, maar bij chronische pijn na een (volgens artsen genezen verklaarde) hernia is dat een stuk moeilijker uit te leggen. Het feit dat emotionele pijn zich als fysieke pijn kan uiten is een lastig concept, en dat negatieve jeugdervaringen zich op deze manier soms nog steeds laten gelden voelt bovendien als een steek onder water.

Ik ben dan ook heel blij met het interview met Omer Van den Bergh in dit nummer, waarin hij vertelt over de belangrijke rol die ons brein speelt bij het ontstaan van gezondheidsklachten. Hij vertelt onder andere dat kan worden aangetoond dat bij sommige mensen na emotioneel ongemak lichamelijke klachten ontstaan.

Uit zijn onderzoek blijkt dat vooral mensen die zich snel zorgen maken en die veel rumineren gevoelig zijn voor aanhoudende pijnklachten. Dat zie ik ook bij mijn cliënten: veel van hen worden getriggerd door een gevoel, een lichamelijke sensatie of een gedachte en gaan hier vervolgens steeds opnieuw ‘de dialoog’ mee aan. Op die manier laten ze zich meezuigen in een negatieve stemming, waardoor de pijn en het lijden voortduren.

Wat goed werkt voor deze doelgroep is nog niet bekend. Veel van mijn cliënten ervaren groepstherapie als helpend, ook omdat lotgenoten elkaar goed kunnen steunen. Daarnaast lijkt metacognitieve gedragstherapie effectief om meer grip op het gepieker te krijgen. Met het toenemende inzicht door onderzoek zullen we deze pijnpatiënten in de toekomst gelukkig steeds beter kunnen helpen.