Een lieve mevrouw van dik in de tachtig voor wie ik mantelzorger ben, was pas geleden erg van slag. Ze had onlangs een nieuwe koelkast en diepvriezer gekocht en was bezig die keurig te vullen met levensmiddelen. Omdat ik regelmatig boodschappen voor haar doe, viel het mij op dat ze van verschillende producten meerdere items wilde hebben, terwijl ze die als alleenstaande nauwelijks op krijgt. Ze had me al eerder trots de inhoud van een van de keukenkastjes laten zien, waarin vele bakproducten (allemaal van hetzelfde merk) naast elkaar stonden, als in een goed geordend schap van een supermarkt. Nu bleek dat ze haar koelkast op dezelfde manier probeerde in te delen, zoals ze dat had gezien in filmpjes op TikTok. Ooit had ik deze app op haar mobiel geïnstalleerd vanwege de leuke dierenfilmpjes, maar het algoritme had haar op het spoor gebracht van ‘cleanfluencers’, die gespecialiseerd zijn in opruimen. Nu snapte ik waarom ze mijn hulp had gevraagd om alle handdoeken – geordend op grootte en kleur – in de kast te leggen. Haar knutselspullen lagen er ook al prachtig bij, volgens een overzichtelijk systeem met gekleurde plastic dozen. De diepvries was ook gemakkelijk in te delen met diepvriesmaaltijden en ijsjes, maar met de koelkast lukte het niet; die was nog steeds heel rommelig, en bleek na inspectie vol te staan met producten die ze niet gebruikte of die al over de datum waren, zoals bruin uitgeslagen paprika’s (die keurig op een rijtje in de groentenla lagen). Ze maakte zich er enorm druk over en toonde me op TikTok hoe ze wilde dat haar koelkast eruit zou zien. En ja – ik geef het ruiterlijk toe – het is heel bevredigend om naar prachtig geordende koelkasten en kledingkasten te kijken.

Na een lang gesprek over perfectionisme (lees het mooie artikel hierover, op p. 6, van Arjan Schröder) was duidelijk dat het bij haar een combinatie betrof van een hoog perfectionistisch streven en hoge perfectionistische zorgen. We hadden het ook over het algoritme van TikTok; onder het genot van zelfgebakken muffins vertelde ze dat ze zich – elke keer als ze een paar van die filmpjes zag – gedwongen voelde om het thuis ook zo netjes te krijgen. Ze stelde zich namelijk voor hoe andere mensen een oordeel zouden kunnen hebben over hoe het er bij haar thuis uit zag en daar kreeg ze veel stress van.

Gezamenlijk besloten we dat het een goed moment was om de app te verwijderen. Maar haar vrolijk gekleurde handdoeken in mooie stapeltjes hebben mij wel geïnspireerd, dus de was opruimen duurt bij mij nu ook veel langer dan voorheen.