Sociaal isolement en eenzaamheid kunnen net zo gevaarlijk zijn voor onze gezondheid als bekende gezondheidsrisico’s zoals overgewicht, veel alcohol drinken en roken. Daarnaast heeft het ontbreken van sociaal contact ook negatieve effecten op onze hersenen en kan het leiden tot stemmingsproblemen. Een mogelijke strategie om de negatieve gevolgen van een gebrek aan sociaal contact te verminderen, is om lichamelijk actief te zijn. Het is bekend dat beweging een beschermende factor is voor affectief welzijn en de geestelijke gezondheid, maar de alledaagse relevantie en de biologische basis zijn nog onbekend. In deze studie is onderzocht of lichamelijke activiteit de negatieve affectieve effecten van het ontbreken van sociaal contact in het dagelijks leven kan compenseren en of mensen met een verhoogd neurologisch en psychologisch risico op depressie meer profiteren van dit compensatiemechanisme.¹ Onderzoekers lieten 317 jonge volwassenen tijdens de coronapandemie een week lang versnellingsmeters dragen. Tevens rapporteerden ze regelmatig via e-dagboeken op hun smartphone hoeveel sociaal contact de deelnemers hadden en hoe ze zich voelden. Bij 175 deelnemers hebben zij ook fMRI-scans uitgevoerd. De onderzoekers tonen aan dat mensen zich emotioneel slechter voelen wanneer ze een gebrek aan sociaal contact hebben, maar minder slecht wanneer ze lichamelijk actief zijn. Dit mogelijke compensatiemechanisme trad zelfs op bij kleine hoeveelheden lichamelijke activiteit en was sterker bij individuen met een hogere functionele connectiviteit in het standaardmodusnetwerk van de hersenen, iets wat wijst op een verhoogd risico op depressie. De sociaalemotionele voordelen van beweging waren groter bij mensen die ernstigere eenzaamheid ervoeren en die effecten werden gedurende de hele pandemie herhaaldelijk bevestigd. Deze bevindingen dragen bij aan het begrip van de dynamische interactie tussen sociaal contact en lichamelijke activiteit in het dagelijks leven, en ze benadrukken het belang van een toegankelijke beschermende strategie om de negatieve effecten van sociale isolatie te verminderen, vooral bij risicogroepen, ter mogelijke verbetering van de volksgezondheid.

Bron: Benedyk, A., e.a. (2024). Real-life behavioral and neural circuit markers of physical activity as a compensatory mechanism for social isolation. Nature Mental Health, 1-6.

Wereldwijd vinden er 703.000 zelfdodingen per jaar plaats. Ook is bekend dat het verlies van een dierbare door zelfdoding het risico op zelfdoding bij anderen vergroot. Onderzoeker Jaël van Bentum (VU, Amsterdam) schreef een proefschrift over het ontwikkelen van een beoordelingsinstrument en een therapeutisch kader voor indringende mentale beelden over zelfdoding.¹ Voor haar onderzoek ontwikkelde ze een betrouwbaar en valide meetinstrument (de Suicidal Intrusions Attributes Scale) voor het screenen van suïcidale intrusies in een depressieve klinische populatie met suïcidale gedachten. In haar onderzoek noemt zij ook een aantal andere risicofactoren en risicogroepen die in onderzoek naar suïcidepreventie moeten worden vermeld. Zo vond zij dat traumatische gebeurtenissen uit de jeugd een belangrijke rol kunnen spelen bij het voorspellen en versterken van opdringerige suïcidale beelden. Daarnaast blijken mensen met autisme een verhoogde kans te hebben op het ervaren van suïcidale gedachten. Een korte behandeling waarin gebruik wordt gemaakt van een duale taak met oogbewegingen, vergelijkbaar met EMDR, kan indringende beelden bij suïcidale depressieve mensen verminderen. De studie laat nog eens zien dat het belangrijk is om beter te worden in het opsporen van suïcidaliteit, en om op maat gemaakte risico-inschattingen en behandelmogelijkheden te kunnen maken voor mensen met een hoog suïciderisico.

Bron:https://​vu.​nl/​nl/​nieuws/​2024/​aangepaste-emdr-therapie-vermindert-schrikbeelden-bij-mensen-die-suicidaal-zijn

Ruim tien jaar geleden kwam de multidisciplinaire richtlijn Stoornissen in het gebruik van alcohol uit. Sindsdien is er veel onderzoek verricht en is ook de Nederlandse zorgpraktijk sterk veranderd. Daarom is de richtlijn geactualiseerd.

Het doel van de richtlijn is om zorgprofessionals een leidraad te geven voor de dagelijkse praktijk van diagnostiek en behandeling bij patiënten met een stoornis in alcoholgebruik.¹ Het gaat dan om professionals die werkzaam zijn in de eerstelijnszorg, algemene GGZ en specialistische GGZ (inclusief verslavingszorg en forensische zorg). De belangrijke veranderingen in de richtlijn zijn:

Bron:www.​nvvp.​net

Er wordt steeds meer onderzoek gedaan naar het gebruik van psychedelica in de behandeling van psychiatrische aandoeningen. De richtlijnen voor psychedelisch onderzoek raden aan om mensen met een geschiedenis van psychotische of bipolaire stoornissen uit te sluiten van deelname aan klinische studies. Deze aanbeveling is echter gebaseerd op onderzoek dat vatbaar is voor bias. Daarom hebben onderzoekers dit verband nader onderzocht, maar dan vanuit een genetisch informatieve benadering.¹ Dit onderzoek omvatte een grote steekproef van adolescente tweelingen – geboren tussen juli 1992 en december 2005 – uit het Zweedse Tweelingenregister en onderzoekers evalueerden de verbanden tussen vroeger psychedelisch gebruik en psychotische of manische symptomen op de leeftijd van 15 jaar. De deelnemers werden opgenomen in de analyses als ze vragen beantwoordden over eerder gebruik van psychedelica. In totaal werden 16.255 deelnemers opgenomen. Van hen meldden 541 deelnemers eerder gebruik van psychedelica, van wie de meesten (535 van de 541) ook eerder gebruik van andere drugs hadden gemeld (bijvoorbeeld cannabis, stimulerende middelen, kalmeringsmiddelen, opiaten, inhalatiemiddelen of prestatiebevorderaars). Bij het corrigeren voor het specifieke gebruik van stoffen en het gecombineerde gebruik ervan, bleek dat het gebruik van psychedelica geassocieerd was met minder psychotische symptomen. Bovendien bleek dat psychedelisch gebruik verband hield met meer manische symptomen bij mensen met een hogere genetische kwetsbaarheid voor schizofrenie of bipolaire I-stoornis dan bij mensen met een lagere genetische kwetsbaarheid, wat voorlopig bewijs levert ter ondersteuning van de huidige richtlijnen voor psychedelisch onderzoek. Concluderend onderschrijven de onderzoekers het belang van genetisch informatieve studies die inzicht bieden in de complexe interactie tussen psychedelisch gebruik, genetische factoren en psychotische of manische symptomen. Het onderzoek moet gerepliceerd worden en uitgebreid naar andere leeftijdsgroepen.

 

Bron: Simonsson, O., e.a. (2024). Adolescent Psychedelic Use and Psychotic or Manic Symptoms. JAMA Psychiatry.