Angst dat kanker terugkeert, is een belangrijk probleem voor mensen die de ziekte overleefd hebben. Het gaat om angstklachten die vergelijkbaar zijn aan angstklachten bij PTSS, namelijk: intrusieve gedachten aan kankergerelateerde gebeurtenissen, herbelevingen van bepaalde ervaringen, vermijding van triggers die herinneren aan kanker en hyperalertheid. Omdat EMDR een bewezen effectieve behandeling is voor het verminderen van PTSS-klachten, hebben Bruin e.a. in een eerste studie onderzocht of EMDR ook effectief is in het verminderen van de angst voor terugkeer van kanker.¹ Daarvoor gebruikten de onderzoekers een multiple-baseline single case experimental design, met inclusie van acht deelnemers (7 vrouwen, 1 man; gemiddelde leeftijd 47,3 jaar) die borst- of darmkanker hadden gehad. Gedurende de baseline en de behandelfase werden er dagelijks herhaalde metingen gedaan, met drie maanden later een follow-up. De metingen bestonden uit vragenlijsten waarin zorgen over kanker (CWS) en de angst voor terugkeer van kanker (FCRI-NL) werden uitgevraagd. De resultaten lieten zien dat bij zes van de acht deelnemers een gemiddeld tot zeer groot effect is te zien van de EMDR-interventie, wat betekent dat ze drie maanden na de interventie veel minder last hadden van de angst dat de kanker zou terugkeren. Hoewel het hier om een kleine sample size gaat, met een scheve man-vrouwverhouding, denken de onderzoekers dat EMDR een goed uitvoerbare en effectieve interventie kan zijn om de angst voor terugkeer van kanker te verminderen. Verder onderzoek zou hierover meer uitsluitsel kunnen geven, met daarin ook een vergelijking tussen het effect van EMDR en CGT.

© Natalya/Stock.adobe.com

Veel basisschoolscholieren maken zich erg druk voor een te houden spreekbeurt, met stress en slapeloze nachten. Een nieuwe, gratis app helpt kinderen om hun spreekangst te voorkomen en overwinnen: de SpeakAPP!-Kids.¹ Hiermee kunnen kinderen in een virtual reality-omgeving zoveel oefenen met spreken als ze willen. Kinderen openen de app op een telefoon, plaatsen die in een eenvoudige kartonnen VR-bril en zien vervolgens een 360°-video van een klaslokaal. Er zijn video’s beschikbaar van verschillende basisschoolklassen, zodat kinderen van iedere leeftijd kunnen oefenen met de klas die bij hun leeftijd past. In de klas zijn kinderen en een juf aanwezig, maar voor kinderen die het rustig willen opbouwen zijn er ook video’s van lege klaslokalen. Uit onderzoek blijkt dat de app effectief is in het voorkomen en verminderen van spreekangst. De app is ontwikkeld door onderzoekers van de Radboud Universiteit en is gratis te downloaden in de App Store en Google Play Store.

Het is niet altijd duidelijk waar mensen terechtkunnen voor een gespecialiseerde traumabehandeling. Ook is het vaak de vraag welke specialisaties er op een zorglocatie aangeboden worden, voor wie het behandelaanbod bedoeld is, en welke behandelvormen worden aangeboden (bijv. deeltijd, ambulant). Het Trimbos instituut heeft daarom een kaart ontwikkeld met een overzicht van het traumabehandelaanbod in Nederland.¹ Deze kaart is ontwikkeld naar aanleiding van de bevindingen van Commissie de Winter, over geweld in de jeugdzorg. Deze commissie adviseerde om het hulpaanbod te verbeteren door dit aanbod zo gevarieerd, effectief en beschikbaar mogelijk te maken. In eerste instantie heeft het Trimbos-instituut gewerkt aan een Centraal Expertise en Informatiepunt Geweld in de Jeugdzorg, inclusief website, waarna de ‘hulp in de buurt’-kaart is gemaakt.^2-3 De kaart is vooral bedoeld voor cliënten, naasten en professionals die hulp nodig hebben vanwege geweld in de jeugdzorg, maar de kaart is veel breder te gebruiken en geeft een mooi overzicht van het totale zorgaanbod. Op de website van het Trimbos-instituut wordt overigens ook aangegeven dat de kaart blootlegt dat het traumabehandelingsaanbod slecht verdeeld is. Kortom, er blijft verbetering mogelijk!

Wereldwijd heeft ongeveer één op de drie volwassenen last van chronische pijn (pijn die minimaal drie maanden aanhoudt). Vaak heeft dit veel impact op de kwaliteit van leven. Eerdere reviews lieten zien dat bepaalde antidepressiva de pijn effectief kunnen verminderen. In een netwerk meta-analyse werd de werkzaamheid en veiligheid onderzocht van 25 verschillende antidepressiva, voor verschillende chronische pijncondities (met uitzondering van hoofdpijn).^1,2 Hiervoor zijn 176 studies geïncludeerd (RCT’s), met in totaal 28.664 deelnemers. In de meeste studies is placebo als comparator (n=83) vergeleken met twee condities (n=141). Fibromyalgie (n=59), neuropathische pijn (n=49) en musculoskeletale pijn (n=40) waren de meest voorkomende pijncondities. De RCT’s duurden gemiddeld 10 weken en in de meeste studies zijn alleen de kortetermijneffecten gemeten (deelnemers met stemmingsklachten en andere mentale gezondheidsklachten werden uitgesloten van het onderzoek). De resultaten laten zien dat duloxetine het enige antidepressivum is dat bij standaard dosering (60 mg) moderate effectief was in de behandeling van chronische pijn. Een hogere dosering leverde niet meer voordelen op. Ook milnacipran (100 mg) leek veelbelovend, maar meer onderzoek is nodig om hierover betrouwbaardere uitspraken te kunnen doen. Het bewijs voor de effectiviteit van de andere antidepressiva was onvoldoende. De effecten van antidepressiva bij mensen met chronische pijn en een depressie konden niet worden onderzocht vanwege het uitsluiten van deze deelnemers in de RCT’s. Er is momenteel geen evidentie voor de langetermijneffecten van welk antidepressivum dan ook en ook niet voor de veiligheid van het gebruik van antidepressiva bij chronische pijn. Voor de klinische praktijk adviseren de auteurs om eerst een standaard dosering duloxetine te overwegen alvorens andere antidepressiva te proberen. Ze benadrukken echter ook dat een persoonsgerichte aanpak cruciaal is, omdat pijnbeleving per persoon verschilt en omdat bepaalde medicatie voor sommige personen mogelijk wel werkt.

© Alrandir/Stock.adobe.com