Psychische gezondheid in de luchtvaart: regelgeving of cultuur?
Ruim drie jaar geleden liet een co-piloot van het Duitse Germanwings moedwillig zijn Airbus A320 neerstorten in de Franse Alpen. Daarbij kwamen 150 mensen om het leven. Afgelopen zomer vaardigde de Europese Unie nieuwe regels uit die een dergelijke tragedie in de toekomst moeten voorkomen. Zo moeten verkeersvliegers voortaan psychologisch worden gescreend en worden piloten onaangekondigd gecontroleerd op alcohol en drugsgebruik. Ook dienen luchtvaartmaatschappijen te zorgen voor zogeheten peer support-programma´s, opdat piloten met psychische problemen steun kunnen krijgen van speciaal daarvoor getrainde collega´s.
Geschikt instrument?
De vraag is in hoeverre regelgeving het meest geschikte instrument is om het risico op psychische problemen te verminderen. Psychologische testen kunnen zinvol zijn om te voorspellen of iemand de intellectuele capaciteiten heeft om een vliegtuig te besturen en of iemand professioneel met collega’s kan samenwerken; de kans dat een piloot met zijn vliegtuig vol passagiers zelfmoord pleegt, is echter dermate klein dat dit niet betrouwbaar valt te voorspellen met een psychologische test. Psychologische testen zijn daar eenvoudigweg niet gevoelig genoeg voor. De kans dat daarmee onterecht piloten aan de kant worden gezet, is aanzienlijk, evenals de kans dat piloten waarbij wel sprake is van een risico, worden gemist. Controleren op alcohol- en drugsgebruik roept ook verwarring op. Uiteraard kan een piloot onder invloed van alcohol of drugs niet veilig vliegen. Alcohol- en drugscontroles lossen echter geen psychische problemen op, en het is de vraag of deze controles de vliegveiligheid daadwerkelijk verbeteren.
