Cliënt: ‘Wat jij vorige week tegen mij zei heeft mij zo enorm geholpen.’ Ik: ‘ehhhh, wat bedoel je precies?’ Ik heb op dat moment geen idee of mijn cliënt doelt op mijn uitleg over exposure en disconfirmatie van verwachtingen tijdens onze vorige sessie, want dat was nieuwe informatie voor haar. Of had ons gesprek over haar neiging om oefeningen te vermijden haar geholpen om weer aan de slag te gaan? Dat was namelijk best even moeilijk geweest. Cliënt: ‘Dat je ook vond dat ik wat rustiger aan moest doen, daardoor voelde ik me zo begrepen, dat heeft me zoveel rust gegeven.’ Ik ben oprecht verbaasd. Niet alleen heeft mijn cliënt een heel andere lezing van de sessie, het strookt ook niet met de boodschap die ik bedoeld had te geven. Maar het heeft haar wel geholpen. Ik aarzel, wat nu? Als ik niks zeg, lijkt het alsof ik het beaam. Of moet ik eerlijk zeggen dat ik dat nooit gezegd kan hebben? Dat lijkt me ook onnodig bot en niet helpend. Het wordt iets ertussenin: ‘Ik ben blij te horen dat je je rustiger en beter voelt, dat stelt je ook beter in staat om verder te gaan met oefenen.’
Regelmatig kom ik tijdens evaluaties met cliënten dit soort verrassingen tegen. Opmerkingen die ik terloops gemaakt heb, of die ik naar mijn idee nooit gemaakt zou kunnen hebben, blijken dan een belangrijk werkzaam ingrediënt van de behandeling te zijn geweest.
In het dubbelinterview met Marcus Huibers en Bram Orobio de Castro in dit nummer, gaat het over onderzoek naar de werkzame elementen in de behandeling en naar de rol van common factors. In mijn geval waren het niet de common factors, en evenmin specifieke elementen uit de interventie die het verschil maakten. Het ging hier om een onbedoeld, toevallig, geheim ingrediënt dat ik op voorhand niet had kunnen bedenken. Het moet natuurlijk nog blijken of dit ingrediënt ook iets bijdraagt als ik het zou toevoegen aan de behandeling van andere cliënten.
Bij de vernieuwde GZ-psychologie horen ook nieuwe columnisten. Met trots kondig ik hierbij aan dat Trudy Mooren en Kees Korrelboom vanaf dit jaar onze vaste nieuwe columnisten zijn. Welkom Trudy en Kees!
