‘Maak eens een gaapbeweging’, vroeg ik aan mijn patiënte, en de spasmen in haar kaak, middenrif en bekkenbodem hielden ineens op. ‘Dit kan toch niet waar zijn!’ riep ze verbaasd en dat was precies wat ik ook dacht. Hoe kan een simpele gaap die nare spasmen in haar lichaam een halt toe roepen? Deze spasmen werden na onderzoek door de neuroloog geduid als een functionele neurologische stoornis (FNS). Dit is een aandoening die lijkt op een neurologische stoornis, maar hierbij is er niets beschadigd in het brein. Wel is er een probleem in de aansturing door het brein, wat leidt tot verstoringen van de motorische of sensorische functies van het lichaam. Dit kan tot uiteenlopende lichamelijke klachten leiden. Bij mijn patiënte zorgde dit voor een aanhoudende reeks onvrijwillige bewegingen in haar gehemelte, kaak, middenrif en bekkenbodem. Naast dat deze spasmen zeer afleidend zijn, veroorzaakt de constante spierspanning ook pijn. De spasmen voelt ze dag in, dag uit; vanaf het ontwaken tot aan het moment dat ze ‘s avonds haar ogen sluit, in de hoop hier niet door te worden gewekt. Het drijft haar tot wanhoop, ook omdat artsen haar klachten moeilijk kunnen duiden en haar doorverwijzen, vaak met weinig resultaat. Toen ze bij mij in behandeling kwam, vroeg ik me ook af wat ik in hemelsnaam moest doen om haar te kunnen helpen. Haar klachten worden in geen handboek of behandelprotocol beschreven. Een boeiende zoektocht begon. Veel interventies haalden weinig uit, maar we bleven stug doorgaan, totdat enkele wetenschappelijke gevalsbeschrijvingen aanwijzingen gaven in de goede richting: met hypnotherapie en habit reversal (het omkeren van een gewoonte) werden haar spasmes beïnvloed! Mijn patiënte leerde zichzelf in hypnose te brengen, waardoor zij het vervelende spasme in haar gehemelte, een hard tikkend geluid, tot rust kon laten komen door zich er sterk op te concentreren. Een enorme mijlpaal, die haar deed beseffen dat zij zelf invloed op haar klachten had. Met habit reversal probeert ze de andere spasmes aan te pakken door een tegenbeweging te maken. Die eerder beschreven gaap lijkt zo’n tegenbeweging.

Wat ik heb geleerd van deze behandeling is dat goede uitleg en samenwerking cruciaal zijn voor behandelsucces. Patiënte wist bij aanvang niet wat er met haar lichaam aan de hand was. Ze was bang en radeloos. Door kennis over haar aandoening werd ze minder bang en meer gemotiveerd. Haar behandeling is nog gaande en het blijft een zoektocht. En dat is ook precies waarom het mij zal bijblijven en waarom de behandeling van functionele neurologische stoornissen (FNS) mij zo intrigeert. Voor FNS bestaat er geen one size fits all-aanpak. Wel vergt het een goede en transparante samenwerking met de patiënt, en een flinke portie creativiteit. Zo kan een gaap voor een hernieuwde balans tussen lichaam en brein zorgen.