Artikel bewaren

Je hebt een account nodig om artikelen in je profiel op te slaan

Login of Maak een account aan
Reacties0

De verhalen die ons vormen

Remke van Staveren
Remke van Staveren
Terwijl de intercity door het Nederlandse landschap glijdt, bedenk ik wat ik ga zeggen straks. Ik ben onderweg naar mijn eerste camper-rijles, iets dat ik op zijn zachts gezegd best spannend vind. Ik besluit tot een Amerikaanse aanpak, zoals miljoenen Anonieme Alcoholisten dat iedere dag over de hele wereld doen: ‘Ik ben Remke en ik heb rijangst.’ En dan niet vergeten weer uit te ademen.
Zou het benoemen van de angst de angst juist vergroten, vraag ik me af, terwijl we met 160 kilometer per uur langs een rinkelende spoorwegovergang rijden. Of, meer in zijn algemeenheid, kan een diagnose of DSM-classificatie een zichzelf vervullende voorspelling worden? Het is een vraag die mij al langer bezighoudt. Doe ik schade als ik een diagnose noem?
In 2022 verscheen daarover een intrigerend boek van de Amerikaanse journaliste Rachel Aviv: Vreemden voor onszelf, psychische stoornissen en de verhalen die ons vormen. Daarin staat de vraag centraal of diagnoses het verdere verloop van klachten (mede) bepalen of dat deze zelfs onderdeel van iemands identiteit gaan vormen.
‘Diagnoses kunnen ons bevrijden, maar ook gevangen houden’
Ontwikkelt een tiener met eetproblemen juist anorexia omdat ze die diagnose krijgt (en ziektegedrag overneemt dat ze online tegenkomt)? Gaat een druk kind zich drukker gedragen vanwege de diagnose ADHD, als een soort vrijbrief voor druk gedrag?
We kennen denk ik allemaal wel het verschijnsel dat we ons zieker gaan voelen op het moment dat de dokter met een bezorgde blik verklaart dat we inderdaad ziek zijn. Pfff, we stellen ons dus niet aan. Zodra klachten een naam krijgen, krijgt de ziekte vrij baan. De vraag is nu: passen we ons onbewust aan het label aan, zodat het ‘klopt’? Diagnoses kunnen ons bevrijden, maar ook gevangen houden, concludeert Aviv. Daar kan ik me in vinden.

‘Zullen we dan maar meteen gaan rijden?’ stelt de instructeur voor, nog voordat ik als rij-angsthaas uit de kast kan komen. Ik adem uit, start de camper en rij soepel weg.

Remke van Staveren
is moeder, echtgenote, vriendin, buurvrouw, auteur en psychiater bij BuurtzorgT