Traumabehandeling is ‘hot’. Maar niet elke verwerkingstechniek is even geschikt voor iedere patiënt. Ofte wel, one size doesn’t fit everyone. Klinisch psycholoog-psychotherapeut Martijn Stöfsel vindt het belangrijk dat therapeuten ook durven overstappen van de ene techniek naar de andere.

Patiënt Herman (47) komt in de praktijk omdat hij moeite heeft langdurige relaties aan te gaan. Hij eet veel en voelt zich soms depressief. Al snel komt het onderliggend trauma naar boven: affectieve verwaarlozing. ‘Met EMDR kun je dan proberen het verwerkingsproces op gang te brengen’, vertelt Martijn Stöfsel. ‘Dat vraagt van de cliënt om voldoende gezonde informatie tot zijn beschikking te hebben om het beeld dat zijn ouders tekort schoten, te zien. Dat is lastig, want het ‘kind’ heeft geen vergelijkingsmateriaal en als volwassene weet je niet wat je hebt gemist. Met imaginaire rescripting kan dat veel beter. Dan kan de cliënt of de therapeut als volwassene de dader stoppen en het kind toespreken.’

Ernstig trauma

Met ruim 24 jaar ervaring weet Stöfsel waar hij het over heeft. Hij werkte meer dan twintig jaar in het SinaiCentrum in Amersfoort, een Joodse instelling gespecialiseerd in de behandeling van de gevolgen van ernstig (oorlogs-)trauma. ‘Het is toevalligheid en voorzienigheid’, vertelt hij over zijn loopbaan. ‘Ik had een aantal open sollicitaties gestuurd en werd uitgenodigd bij de RIAGG in de Bijlmer en het Sinai, beide voor traumabehandeling. Dat was toevalligheid. Maar ik ben opgegroeid met de Tweede Wereldoorlog door mijn opa en vader. Daarnaast heb ik een nare ervaring in mijn gezin van herkomst meegemaakt en aan den lijve ondervonden dat je zoiets kunt verwerken, zodat het je niet meer belemmert. Dat ik die kennis in mijn verdere loopbaan heb mogen doorgeven, was wellicht voorbeschikt.’

De grote drie

Daarom vindt traumaspecialist Stöfsel het ook van belang dat therapeuten weten welke verwerkingstechnieken er zijn, en welke het beste is toe te passen in welke situatie. ‘Eerst was er niet zoveel aandacht voor het behandelen van trauma. Dat komt nu gelukkig steeds minder voor. Ik denk dat elke behandelaar wel onderlegd is in EMDR of één van de andere ‘grote’ technieken: imaginaire rescripting en imaginaire exposure. Deze drie zijn evidence based, of gaan dat worden. Maar dat brengt dus een nieuw probleem met zich mee: wanneer gebruik je nu welke traumaverwerkingstechniek?

Aanvulling

Daar is nog geen absolute helderheid over. Stöfsel doet op dit moment onderzoek, aan de hand van literatuur, interviews met collega’s en klinische ervaring, naar de indicatieverschillen tussen de verschillende verwerkingstechnieken en schrijft hier een boek over. ‘Op het Congres Behandeling van Trauma worden de voorlopige resultaten hiervan gepresenteerd. Belangrijk vind ik vooral dat we beseffen dat we meerdere waardevolle technieken tot onze beschikking hebben dan alleen EMDR. Het is goed om soms over te stappen, tussen de verschillende technieken te wisselen of ze te koppelen.’

Doe het samen

Het zou mooi zijn als iedere therapeut geschoold zou zijn in alle drie de technieken, vindt Martijn Stöfsel, maar het is geen vereiste. ‘Je kunt ook de samenwerking opzoeken in het team, of als vrijgevestigde therapeut met andere therapeuten in je netwerk. Als je de kennis maar tot je beschikking hebt.’

Explosief materiaal

Belangrijker vindt hij dat therapeuten werkingsmechanismen van de technieken die ze toepassen, goed kennen. ‘Steeds meer therapeuten werken met EMDR. Dat is een mooie ontwikkeling, maar je moet wel weten wat je doet. Zeker bij complexe trauma’s. Je werkt met ‘explosief materiaal’: wat gebeurt er als je ergens aan pulkt en het komt tot een uitbarsting? Ook dan moet je weten hoe te handelen.

Redacteur: Naomi van Esschoten

Aanbevolen | Online Congres Behandeling van trauma – Effectieve verwerkingstechnieken
Steeds vaker worden trauma’s opgemerkt en aangepakt. Toch krijgen patiënten nog lang niet altijd de best passende behandeling, blijkt uit het rapport Systematische analyse geestelijke gezondheidszorg. Tijdens het congres op dinsdag 17 mei 2022 leer je meer over de verschillende behandeltechnieken, indicatiegebieden en hun voor- en nadelen. Stöfsel: ‘Na afloop zet je de verschillende verwerkingstechnieken bewuster in en heb je tools om het ook anders aan te pakken’.  Meer informatie en aanmelden >>

Gerelateerde informatie

• Trauma en verwerkingstechnieken – Indicatiestelling bij traumabehandeling in de ggz Dit boek biedt een overzicht van de verschillende verwerkingstechnieken bij de behandeling van psychotrauma in de ggz. Martijn Stöfsel. Bekijk de inhoudsopgave
• Interpersoonlijke psychotherapie bij posttraumatische stressstoornis – Een nieuwe vorm van traumabehandeling, Markowitz. Bestelinformatie

Op de hoogte blijven? Ja, ik ontvang graag de gratis tweewekelijkse nieuwsbrief GZ-psychologie >