Suïcide is voor professionals, maar ook voor patiënten en naasten ongrijpbaar. Dit maakt het een moeilijk onderwerp om over te praten. Epidemiologisch onderzoek biedt veel informatie over de verschillende risicofactoren van grote groepen mensen, maar elke individuele patiënt is toch weer anders.
Suïcidaliteit door complexe interactie van symptomen
Tot voor kort was het nog niet mogelijk om vergelijkbare data over menselijk gedrag te verzamelen. Maar dankzij de smartphone komt dit deze dat ook voor de psychiatrie binnen handbereik. Via een app op je telefoon krijg je per dag meerdere korte vragen aangeboden, voor een periode van een week tot een paar maanden. Zo krijg je informatie over hoe psychische klachten zich over de tijd ontwikkelen binnen één persoon.
Samen met experts schreef Derek de Beurs op verzoek van het internationale tijdschrift Suicide and life threathening behavior over wat deze ontwikkeling betekent voor suïcidepreventie. In het artikel staat dat suïcidaliteit een gevolg is van de complexe interactie tussen verschillende symptomen zoals piekeren, slapeloosheid en gedachten aan de dood. Een stressor (bijv. ontslag) activeert het symptoom piekeren, dit heeft invloed op slaap en dat weer op gedachten over de dood. De symptomen verergeren elkaar, zelfs als de stressor verdwenen is. Iemand wordt door de interactie van symptomen steeds suïcidaler, wat uiteindelijk tot een suïcide poging zou kunnen leiden.
Bij wie de symptomen onderling stekker verbonden zijn, zijn volgens de theorie meer kwetsbaar voor psychologische problemen. De verschillende symptomen vormen een netwerk, en netwerken zijn bouwstenen van complexe systemen.
Omslag van niet suïcidaal naar suïcidaal
Voor professionals, naasten, maar ook voor de patiënt zelf kan de omslag van niet suïcidaal naar suïcidaal uit het niets lijken te komen. Door met mobiele telefoons patiënten langer te volgen is het mogelijk om dit idee te onderzoeken. De theorie is al een keer bewezen in een studie waarin een depressieve patiënt zichzelf een jaar volgde terwijl hij zijn medicatie afbouwde. Het netwerk van zijn symptomen liet inderdaad een omslagpunt zien. Samen met de VU heeft Derek de Beurs unieke data met een smartphone van suïcidale patiënten verzameld, om zo uit te zoeken of suïcidale patiënten ook een omslagpunt laten zien.
Met de data via de telefoon, kun je er achter komen wat er gebeurt vlak vóór een omslagpunt. Je zou iemand dan kunnen waarschuwen dat er een crisis aan komt. In de hoop dit te kunnen voorkomen. Als je eenmaal voorbij dit punt bent en depressief of suïcidaal is, kost het veel moeite en tijd om iemand weer in een andere staat te brengen.
Verder onderzoek
Deze theorieën staan nog in de kinderschoenen. Er zijn aanwijzingen dat het bij depressie inderdaad zo werkt. Verschillende onderzoeksgroepen over de hele wereld werken er hard aan om dit verder uit te werken. Ook hebben we het nu alleen over de interactie tussen psychologische symptomen zoals piekeren en suïcidale gedachten, maar nog niet over de interactie met de omgeving, opvoeding, genen etc. Met het recente artikel rondom suïcidaliteit en complexiteit hopen de onderzoekers een eerste stap naar een nieuwe onderzoekagenda te hebben gezet, die zich richt op het beter begrijpen van de complexiteit van dit persoonlijk en maatschappelijk probleem.
Lees hier het volledige interview met Derek de Beurs op Trimbos.nl >
Bron: Trimbos.nl
Gerelateerde informatie
New Science of Mental Disorders: een radicaal nieuwe aanpak van psychische problemen
