Na zeventien jaar neemt psychiater Ruud Jongedijk afscheid als directeur behandelzaken van ARQ Centrum'45, een innovatief kenniscentrum op het gebied van de psychotraumatologie. Jongedijk's introductie van Narratieve Exposure Therapie (NET) in Nederland was een doorbraak in de behandeling van patiënten met PTSS ten gevolge van meervoudig trauma.
Kunt u zich de eerste kennismaking met NET nog herinneren?
‘Jazeker, dat was ongeveer vijftien jaar geleden. Ik las destijds een artikel waarin Duitse hulpverleners een nieuwe aanpak van PTSS beschreven. Ik vond het vooral bijzonder dat ze die behandeling niet in Duitsland hadden ontwikkeld en onderzocht, maar in een vluchtelingenkamp in Oeganda. De gangbare traumatherapieën waren in die tijd vrijwel allemaal gericht op patiënten uit westerse samenlevingen, maar het was de auteurs al snel duidelijk dat je daar in Afrika niet ver mee kwam. Om ernstig getraumatiseerde vluchtelingen te kunnen helpen, hebben zij toen een therapie ontwikkeld waarin patiënten hun levensverhaal vertelden aan de hand van een touw op de grond, dat hun levenslijn voorstelde. Langs dat touw legden de patiënten stenen neer die de traumatische gebeurtenissen in hun leven representeerden, maar ze legden er ook bloemen naast voor de mooie momenten. Omdat ik in het artikel las dat die aanpak buitengewoon effectief was, dacht ik: als je mensen in een vluchtelingenkamp over hun trauma’s kunt laten praten, dan moet dat hier toch ook mogelijk zijn?’
Kon je mensen destijds niet over hun trauma’s laten praten?
‘Nee, geen sprake van. Het bespreken van iemands traumatische voorgeschiedenis werd in die tijd heel precair gevonden, vanuit het idee dat ernstig getraumatiseerde mensen daar veel te kwetsbaar voor waren. Ik had een vrouw van een jaar of veertig als patiënt die als klein kind incest had meegemaakt. Zij wilde niets liever dan eindelijk vertellen wat haar was overkomen, maar mijn supervisor vond
