Ontwikkelingen in de behandeling van psychotrauma
De afgelopen jaren zijn er belangrijke resultaten geboekt als het om de behandeling van trauma gaat. Toch krijgt een groep cliënten om diverse redenen nog geen goede behandeling. In dit artikel een aantal experts aan het woord over traumabehandelingen, nieuwe ontwikkelingen en hoe het beter kan.
In dit artikel komen de volgende onderwerpen aan de orde:
- PTSS en trauma onderbehandeld
- Behandeling volgens de richtlijn: exposure en EMDR
- Behandeling van PTSS en psychose
- Visual Schema Displacement Therapy (VSDT)
- Sensorimotor psychotherapie
- Traumatherapie voor kinderen en adolescenten
- Gerelateerde literatuur
1. PTSS en trauma onderbehandeld
Een auto-ongeluk, bedreiging, langdurig seksueel misbruik in de jeugd. Ruim 80% van de Nederlanders maakt eens in het leven een traumatische gebeurtenis mee. Ongeveer 7% ontwikkelt een Post Traumatische Stressstoornis (PTSS).
‘Wat er mis gaat bij mensen die getraumatiseerd raken, is dat de herinneringen aan de gebeurtenis worden opgeslagen alsof ze nog steeds gaande zijn’ licht Suzy Matthijssen, klinisch psycholoog, onderzoeker en inhoudelijk leidinggevende van het Altrecht Academisch Angstcentrum, toe. ‘Deze mensen zijn vooral bang voor de herinneringen in hun hoofd. En ze doen er alles aan om die weg te drukken en te vermijden. Ze krijgen nachtmerries en schrikreacties. Soms durven ze zelfs niet meer naar buiten. De klachten kunnen zeer invaliderend zijn.’
Deze patiënten krijgen echter niet altijd een goede behandeling. Dat bleek onder meer uit het in 2020 verschenen rapport van het Zorginstituut Verbetersignalement Post Traumatische Stressstoornis. Maar 39% van de patiënten kreeg een behandeling die in de
Er is de afgelopen jaren terecht internationaal veel aandacht geweest voor trauma en gedrag, vooral voor PTSS, niet in het minst door pioniers als Bessel van der Kolk, maar ook door hersenonderzoek, onderzoek naar slachtoffers van seksueel misbruik en veteranenonderzoek. Er zijn veelbelovende therapieën en ontwikkelingen, maar wat ontbreekt is onderzoek naar de lange termijn resultaten van die behandeling. En een levensloop perspectief ontbreekt vaak.
Er is veel evidentie dat trauma kwetsbaar maakt voor hernieuwd trauma en opnieuw slachtofferschap, we noemen dat revictimisatie. Er is nog nauwelijks onderzoek naar de relatie tussen herhaald slachtofferschap en eerdere traumatherapie.
Wanneer we kijken naar geheugenonderzoek dan lijkt het erop dat de huidige vormen van traumatherapie weliswaar goed functioneren, maar het maatschappelijk functioneren met risico voor herhaald slachtofferschap aandacht behoeft. Niet zelden zien we bij herhaald slachtofferschap dat de oude trauma’s, ondanks eerdere therapie weer opnieuw opleven.
Een transdiagnostische en generalistische benadering kan misschien helpen.