Het recht is er om zaken voor burgers zo duidelijk mogelijk te regelen. Daartoe zijn er tienduizenden wetten en andere regelingen, die voor zoveel mogelijk situaties duidelijk maken hoe burgers onder bepaalde omstandigheden moeten handelen. Dat is goed, want dan weten burgers waar zij aan toe zijn. Met andere woorden: het zorgt voor rechtszekerheid.

Toch kan niet iedere situatie op voorhand door het recht worden geregeld. Mensen kunnen nu eenmaal ontelbaar veel afspraken met elkaar maken, en bovendien lopen ontwikkelingen in de maatschappij vaak voor op die in het recht. Om die reden heeft de wetgever in het burgerlijk recht de zogenoemde ‘redelijkheid en billijkheid’ geïntroduceerd. Globaal gezegd houdt dit in dat mensen zich naar elkaar toe niet alleen moeten gedragen naar de letter van de wet, of een contract; nee, ze moeten daarbij ook rekening houden met eisen van ‘redelijkheid en billijkheid’. Dit betekent dat juridische ‘handigheidjes’ die apert onrechtvaardig zijn (bijvoorbeeld onredelijke eisen die niet billijk zijn tegenover degenen die er het slachtoffer van worden) voor een rechter vaak niet zullen opgaan. Denk bijvoorbeeld aan een arbeidsovereenkomst voor een cognitief- gedragstherapeut, met daarin een verbodsclausule die de professional verbiedt om na een beëindiging van de arbeidsovereenkomst (ergens anders) psychotherapeutische behandelingen te geven. Dat is niet redelijk. Een rechter zal de naleving van een dergelijke clausule daarom in de meeste gevallen niet afdwingen.