Hikikomori is een syndroom waarbij iemand zich volledig terugtrekt uit het sociale en maatschappelijke leven. Er zijn aanwijzingen dat hikikomori ook in Nederland steeds vaker voorkomt. De auteurs leggen uit hoe behandelaren hier in de praktijk mee om kunnen gaan.
De term ‘hikikomori’ verwijst naar een syndroom waarbij een persoon, doorgaans een adolescent of jongvolwassene, zich volledig terugtrekt uit het sociale en maatschappelijke leven en zich zelfs binnenshuis afzondert van zijn naaste familieleden. 1Lange tijd werd gedacht dat hikikomori een typisch Japans fenomeen betrof. In het ‘land van de rijzende zon’ wordt de prevalentie geschat op meer dan 1%, wat betekent dat meer dan 1 miljoen Japanners lijden aan deze extreme vorm van sociale terugtrekking en afzondering.2 Echter, er zijn duidelijke aanwijzingen dat dit verschijnsel wereldwijd, en dus ook in Nederland, steeds vaker voorkomt.3 In dit artikel leggen we uit wat hikikomori is, welke factoren een rol spelen bij het ontstaan van dit syndroom en schetsen we een richtlijn voor hoe we hier in de klinische praktijk mee kunnen omgaan.
Drie casussen
Bram
Bram, een 35-jarige gedragsdeskundige, zit enigszins onzeker op een stoel voor de gesloten deur van de slaapkamer van Igor, zijn 24-jarige cliënt die zich sinds vier jaar als een kluizenaar in deze ruimte van 4 bij 4 meter heeft teruggetrokken. Hij volgt geen studie, heeft geen werk, en neemt nauwelijks deel aan het gezinsleven (Igor nuttigt ook alle maaltijden op zijn kamer). Bram komt nu ruim een jaar bij Igor thuis, maar heeft hem zelf nog nooit ontmoet. Sterker nog, hij heeft zelfs zijn stem nog nooit gehoord. Meestal doet hij tijdens het eerste kwartier van zijn huisbezoek een poging om met de jongeman achter de gesloten deur in
