Ongeveer een op de vijf mensen heeft chronische pijn. Tot voor kort was het veelgehoorde motto: ‘je moet ermee leren leven’, maar inmiddels weten we dat pijn beïnvloed kan worden. Het steeds maar focussen op de pijn of op de onderliggende ziekte is meestal vruchteloos, een focus op ‘leven’ blijkt vaak effectiever. Dit boek staat boordevol praktische tips voor mensen met pijn en hun omgeving. Het uitgangspunt daarbij is: laat je brein niet alleen met de pijn. Zoek afleiding, hobby’s, contact met mensen. Leer weer beter te slapen. En hoe ga je om met je omgeving die je vertelt dat ‘je er toch zo goed uitziet’? In dit boek worden veel dogma’s over pijn doorgeprikt, waardoor de kijk op het eigen lichaam kan verbeteren. Ook intimiteit, seks en een kinderwens komen ter sprake. Een fijn boek voor cliënten, maar ook voor behandelaren die mensen met chronische pijn beter willen begrijpen en begeleiden.

De wijze les ‘Zonder doel kun je niet scoren’ (een uitspraak van Cruijff) is volgens de auteurs van dit boek ook van toepassing op het werkveld van de psychotherapie. En dat is belangrijk, want in de ggz gaat veel geld verloren aan langdurige behandelingen die geen gezondheidswinst meer opleveren. Maar hoe formuleer je nu een goed behandeldoel in het therapeutische proces; hoe stuur je op dat doel; en hoe houd je focus in de behandeling? Doelgestuurd behandelen in de CGT is een fijn praktisch boekje, met veel concrete handvatten voor behandelaars.

Veel professionals in de ggz zien regelmatig patiënten met burn-out, onbegrepen lichamelijke klachten, chronische vermoeidheidsklachten en andere stress gerelateerde klachten. In ‘De gestreste samenleving’ onderzoekt de Leuvense hoogleraar Psychiatrie Stephan Claes de enorme toename van dit soort klachten, en bespreekt hij verschillende remedies. Zijn belangrijkste advies is een herwaardering van onder andere vergeving, zelfcompassie en dankbaarheid; zaken die onlosmakelijk verbonden zijn met het mens-zijn, maar die in onze moderne samenleving steeds meer naar de achtergrond geraken. Claes voorziet zijn betoog van een stevige wetenschappelijke onderbouwing en illustreert het met patiëntverhalen die iedere clinicus zal herkennen. Buitengewoon verdienstelijk is dat hij ook kritisch schrijft over de neiging om bovengenoemde zaken te kwantificeren en deze onderwerp te maken van een therapie: ‘Waarom moeten therapeuten vergeving herontdekken, ingewikkelde vragenlijsten opstellen om deze basisvaardigheid te meten, complexe studies opzetten om te bewijzen wat al eeuwen geweten is …’. De gestreste samenleving is een lezenswaardig boek dat ik iedere behandelaar die patiënten met stress gerelateerde klachten ziet van harte kan aanbevelen. ‘Het is geen zelfhulpboek’, aldus ook de auteur. Toch kan het voor leken zeker interessant zijn, al doen de stevige wetenschappelijke en filosofische fundering een behoorlijk beroep op de algemene ontwikkeling van de lezer.