De Nederlandse Zorgautoriteit eist vanaf 1 juli dat de mentale en sociale problematiek van alle GGZ-cliënten in een databank wordt opgeslagen. De NZa verplicht psychiaters en psychologen om hiertoe vragenlijsten en diagnose-informatie over hun cliënten aan te leveren. De lijsten beslaan een brede verzameling sociale en mentale problemen, die de behandelaar een score moet geven om de ernst aan te duiden. Uiterlijk 31 augustus dienen alle zorgaanbieders in de GGZ de eerste lichting vragenlijsten te hebben aangeleverd via een online portaal van de NZa. Als ze de vragenlijsten niet aanleveren, riskeren ze een dwangsom.
De data zijn nodig voor een nieuw bekostigingsmodel, dat ertoe moet leiden dat de wachtlijsten korter worden. De NZa zegt rechtmatig deze gepseudonimiseerde, niet herleidbare gegevens te verzamelen om gewoon inzicht te krijgen in hoeveel zorg bepaalde groepen patiënten nodig hebben.
De informatievoorziening aan de cliënten zelf is echter nihil, zo constateert de actiegroep Vertrouwen in de GGZ. Enkele zorgaanbieders in de GGZ informeren hun cliënten op eigen initiatief, maar vanuit de NZa en de zorgkoepels die dit plan al jaren voorbereiden, is aan cliënten vooralsnog niets over deze omstreden verplichtingen gecommuniceerd. De actiegroep roept de verantwoordelijke partijen en de GGZ op om alle cliënten zo spoedig mogelijk persoonlijk te informeren over het feit dat informatie over hun problematiek vanaf 1 juli verplicht aan de NZa geleverd moeten worden.
Van geen kwaad bewust
De Consumentenbond mengt zich nu ook in de discussie en vindt dat de Nederlandse Zorgautoriteit (NZa) moet stoppen met het verzamelen van gegevens over het gebruik van geestelijke gezondheidszorg (ggz). De patiënten zelf weten daar ook volgens deze organisatie namelijk veel te weinig over.
‘De NZa heeft te weinig gedaan om patiënten te informeren over de maatregel. Er is een website met algemene informatie, maar die zien patiënten vrijwel niet. Daardoor kunnen consumenten onmogelijk een goede afweging maken.’
De bond maakt zich ook zorgen of de gegevens wel altijd echt helemaal privé zullen blijven. Ggz-platform MIND uitte eerder al zorgen over de privacy van cliënten en behandelaren door het gebruik van bepaalde data. MIND twijfelde tevens aan de doelmatigheid van het inzamelen.
De NZa is zich echter van geen kwaad bewust. Zorgaanbieders en brancheorganisaties zijn ook bijtijds over deze werkwijze geïnformeerd, aldus de NZa. De aanbieders moeten de klandizie informeren over de recent ingevoerde methode. Patiënten kunnen laten weten dat ze er niet van gediend zijn, via de zogenoemde opt-out-mogelijkheid. Na twee jaar worden de data ook weggegooid.
Geruisloze goedkeuring
Zowel de NZa die deze verplichting oplegt, evenals de zorgkoepels in de GGZ verzaken volgens Vertrouwen in de GGZ hun verantwoordelijkheid door cliënten niet uitgebreid en tijdig te informeren over deze verregaande inbreuk op hun privacy.
Psychiater en jurist Cobie Groenendijk, aangesloten bij de eisende partijen: ‘Het medisch beroepsgeheim en het vertrouwen in de spreekkamer worden met deze verplichting massaal doorbroken. De verantwoordelijke partijen lijken in te zetten op een strategie van geruisloze goedkeuring. Dat juist de mensen van wie de meest intieme informatie straks in een overheidsdatabank wordt opgeslagen hier niet actief en persoonlijk over worden geïnformeerd, is in onze ogen onacceptabel.’
De actiegroep roept de verantwoordelijke partijen in de GGZ op om alle cliënten zo spoedig mogelijk persoonlijk te informeren over het feit dat informatie over hun mentale en sociale problemen binnenkort verplicht aan de NZa wordt geleverd. Dat geldt in de eerste plaats voor de NZa, maar ook voor de zorgkoepels in de GGZ die dit omstreden plan steunen.
Dagvaarding NZa
Vertrouwen in de GGZ bestaat uit psychiaters, psychologen, cliënten en maatschappelijke organisaties op het terrein van privacy en zorg. In februari kondigde de actiegroep een rechtszaak aan tegen het plan van de NZa. Volgens de actiegroep is de verplichte aanlevering van deze gegevens een schending van de privacy van cliënten en het medisch beroepsgeheim van behandelaren. Sinds de aankondiging ontving de actiegroep steunbetuigingen van tientallen organisaties, instellingen en behandelaren in de GGZ alsmede wetenschappers op het terrein van de geestelijke gezondheidszorg.
Voor het opstarten van de rechtszaak is inmiddels voldoende crowdfunding verzameld. Op 5 september aanstaande presenteert Vertrouwen in de GGZ haar dagvaarding op een publieksbijeenkomst in Pakhuis de Zwijger te Amsterdam.
Bron: clientenraad.nl
