Volgens klinisch psycholoog Paul Rijnders kunnen psychische klachten met het KOP-model worden behandeld vanuit het zogeheten draaglast-draagkracht-concept: overbelasting van draagkracht leidt tot disfunctioneren.
© Alexey Stiop / stock.adobe.com
Het draaglast-draagkracht-concept is ontworpen als verklarings- en handelingsmodel in de chronische psychiatrie. Het KOP-model operationaliseert dit concept voor de ggz.1,2 Klachten van patiënten worden hierin niet als zelfstandige entiteiten benaderd, maar als het gevolg van een disbalans tussen draaglast (in het acroniem KOP, de “O” van omstandigheden) en (tekortschietende) draagkracht, weergegeven met de “P” van persoonlijke stijl. Behandeling van de klachten (K) zou moeten samengaan met een versterking van iemands draagkracht, de “P” van de patiënt.
Binnen het KOP-model is dus ook aandacht voor de draagkracht van de patiënt: hoe verhoudt die zich tot de draaglast, waar schiet de draagkracht tekort, hoe kan deze worden versterkt? Het KOP-model staat voor een integrale benadering waarbij:
- Alle elementen van het acroniem (K, O, P) in samenspraak worden geëxploreerd.
- De onderlinge samenhang van die elementen (K = O x P) wordt vastgesteld.
- Op basis van exploratie en samenhang doelen worden geformuleerd.
- In overleg een plan van aanpak wordt opgesteld.
- Terugvalpreventie centraal staat bij afsluiting van de behandeling.
In de eerste twee stappen wordt een casusconcept of raamwerk geconstrueerd. Dat creëert overzicht en het biedt grip op de klacht, de uitlokkende omstandigheden en op de mogelijke tekorten in de aanpak of de “P”. Uit onderzoek blijkt dat systematisch exploreren met het KOP-model gemiddeld in twee sessies al leidt tot minder negatief denken en meer actieve coping.2 In stappen 3 en 4 wordt het plan van aanpak opgesteld, door aan elk element
