Mensen die psychische problemen ervaren kunnen daar flink last van hebben. Bovendien leidt het al snel tot een stigma, dat mensen belemmert. Bijvoorbeeld bij het vinden of behouden van werk of het aangaan van relaties. Daarom is juist in de geestelijke gezondheidszorg vertrouwen uiterst belangrijk. Dat wat de hulpverlener en degene die de ondersteuning vraagt samen bespreken, moet binnen de muren van die kamer blijven. Dat is een grondrecht en het is ook een voorwaarde om echt open te durven zijn over ervaringen en gevoelde problemen.
Overheid schendt privacy opnieuw
Keer op keer ziet het Landelijk Overleg Cliëntenraden dat de overheid probeert deze grens te overschrijden. Een paar jaar geleden was dat met de zogenaamde ROM-vragenlijsten. Deze waren bedoeld om tussen behandelaar en de mens die ondersteuning zoekt vast te stellen wat iemand zelf wilde bereiken. Tot er iemand op het idee kwam dat deze vragenlijsten wel erg handig waren om ggz-instellingen onderling te vergelijken.
Zonder dat betrokkenen dat wisten, werden hun gegevens aangeleverd aan een landelijke databank. Iemand die zelf ggz-zorg ontving, kwam erachter wat er met haar vertrouwelijke gegevens gebeurde, zonder dat zij dat wist. Zij ging op onderzoek uit. Het verweer van de overheid was dat de gegevens niet tot de persoon te herleiden waren. Maar het ging wel over persoonlijke zaken zoals seksualiteit. Een actiecomité van ervaringsdeskundigen en hulpverleners kwam in actie om dit te stoppen. LOC heeft dit actiecomité steeds voluit gesteund. Uiteindelijk heeft de Autoriteit Persoonsgegevens bepaald dat de aanlevering van de lijsten aan de landelijke databank moest stoppen. En dat alle gegevens vernietigd moesten worden. De afloop was dus goed. Des te schokkender is het dat er nu een paar jaar later hetzelfde gebeurt.
Persoonlijke gegevens zonder toestemming naar zorgautoriteit
Weer worden vragenlijsten met persoonlijke gegevens doorgeleverd aan een landelijke instantie. Opnieuw gebeurt dit zonder goedkeuring van de betrokkene zelf en weer vol persoonlijke gegevens zoals seksualiteit of verslavingen. Deze keer gaat het om de zogenaamde Honos-vragenlijsten. Hulpverleners moeten deze vragenlijsten aanleveren bij de Nederlandse Zorgautoriteit (NZa). Zodat de NZa kan bepalen hoeveel geld er nodig is voor een behandeling. Het is niet vrijblijvend: hulpverleners moeten deze lijsten aanleveren. Anders krijgen zij een boete of erger. ‘Weer is het argument dat de gegevens niet tot personen te herleiden zijn. En dat het volgens de wetgeving mag. De vraag is of dat klopt. Maar zelfs áls het mag, moet je dit niet willen.’, aldus het LOC.
Brieven aan NZa en Autoriteit persoonsgegevens
Op 23 augustus stuurden het LOC samen met een groep verontruste hulpverleners en cliënten een brief aan de Nederlandse Zorgautoriteit en een brief aan de Autoriteit Persoonsgegevens. Daarin stellen ze een aantal verhelderende vragen over de onrechtmatige en daarmee bedenkelijke procedure voor aanlevering en verwerking van bijzondere persoonsgegevens. Ook worden de fundamentele waarde in de zorg, om het behoud van privacy en het medisch beroepsgeheim, benadrukt.
Je kunt de volledige brieven hier lezen:
Brief aan Nederlandse Zorgautoriteit 23 aug
Brief aan Autoriteit Persoonsgegevens 23 aug
Digitale bijeenkomst voor cliëntenraden in de GGZ
Op dinsdag 6 september organiseert LOC een digitale bijeenkomst voor cliëntenraden in de geestelijke gezondheidszorg over het zorgprestatiemodel en zorgen die bestaan over de privacy voor cliënten. In de bijeenkomst wordt toelichting gegeven op de situatie rondom de doorlevering van gegevens aan de NZa en op de acties van LOC om deze schending van privacy te stoppen. Er is gelegenheid om tips en ervaringen uit te wisselen en te bespreken wat cliëntenraden in de geestelijke gezondheidszorg kunnen doen. Je kunt je hier aanmelden.
Na deze bijeenkomst wil het LOC een brief sturen aan de NZa met de dringende oproep om de aanlevering van de HoNOS te stoppen. De brief kan je hier lezen. Wil je de brief meetekenen? Stuur dan een bericht aan loc@loc.nl met als onderwerp ‘Brief NZa’ en vermeld je naam en cliëntenraad.
Het LOC ontvangt graag signalen van ervaringen of zorgen die er zijn. Deel ze zodat ze meegenomen kunnen worden in de stappen om privacyschending te stoppen. Je kunt contact opnemen per telefoon: 030 – 284 32 00 of per mail vraagbaak@loc.nl.
Bron: clientenraad.nl
